Opis
Litografia, rękopis, gwasz (herb Dołęga), sucha pieczęć, pergamin, 35,7 x 45 cm
Kajetan Karol Cieszkowski ps. „Ćwiek” herbu Dołęga (1826 Seroczyn - 1877 Kraków) - syn Ignacego i Albiny z domu Świrskiej, uczestnik powstania styczniowego. Twórca oddziałów partyzanckich zwanych ćwiekami, walczących na Lubelszczyźnie i ziemi radomskiej.
Kajetan uczył się w Instytucie Agronomicznym w Marymoncie. Pierwszą pracę podjał jako dzierżawca Koziej Woli, położonej w powiecie krasnostawskim. Właścicielem ziemskim w pełnym tego słowa znaczeniu stał się dzięki małżeństwu zawartemu w 1849 roku z Emilią z Kuczewskich, która wniosła mu w posagu majątek Starościn, Biadaczka i Milin.
Małżeństwo Cieszkowskich szybko dało się poznać okolicznemu ziemiaństwu jako ludzie postępowi. Myśleli o unowocześnieniu gospodarstwa wiejskiego oraz podejmowali działania patriotyczne, które w perspektywie miały zapewnić Polsce niepodległość. Kajetan Cieszkowski był uczestnikiem wielu spotkań zarówno w Warszawie, jak i w lubelskim, gdzie nieustannie dyskutowano o taktyce postępowania wobec władz carskich. W maju 1861 r. Kajetan przystąpił do działań w ramach Komitetu, który miał na celu pokierowanie przygotowaniami do walki o niepodległość. Został tzw. Wojewódzkim na województwo lubelskie.
„Ćwiek” wraz z Emilią utworzyli oddział w czerwcu 1863 r.. Z mianowania Rządu Narodowego oddział otrzymał nazwę Piątego Oddziału Wojsk Narodowych Województwa Lubelskiego Oddział Kajetana Cieszkowskiego, lecz potocznie nazywany był Ćwiekami od pseudonimu swojego naczelnika. W pierwszych dniach sierpnia Cieszkowski połączył się z oddziałem Eminowicza oraz Ruckiego. Połączone oddziały zajęły Chełm i odniosły zwycięstwo pod Depułtyczami 5 sierpnia. Następnie Cieszkowski przemieścił się w sandomierskie oraz radomskie. Po kilku bitwach oddziały „Ćwieka” i Eminowicza rozłączyły się. Cieszkowski brał jeszcze udział w bitwie pod Ireną, Panasówką i Batorzem. Na początku października Kajetan zachorował i wyjechał na leczenie do Paryża, tam zaczął pisać swój pamiętnik. Wrócił na pole bitwy w grudniu lecz powstanie miało się już ku upadkowi. Był naczelnikiem jednego z najdłużej utrzymujących się oddziałów odznaczającego się również wielką walecznością.
Po powstaniu wyjechał do Paryża, gdzie zajmował się tłumaczeniami dla gazety oraz szukał zapomnienia w twórczości literackiej. W 1876 roku wyprowadził się do Krakowa.
W 1836 roku w Królestwie Polskim weszło w życie „prawo o szlachectwie„. Przepisy z dnia 7 VII 1836 roku były zbyt drakońskie i dlatego dwukrotnie je liberalizowano (9 XII 1839 i 5 I 1848 roku). Szlachta chcąc potwierdzić swoje szlachectwo, musiała przedstawić dowody szlachectwa i wylegitymować się nimi przed urzędem do tego powołanym - Heroldią Królestwa Polskiego. W myśl tych przepisów, aby uzyskać potwierdzenie szlachectwa i dyplom, należało udowodnić, że przodek w linii prostej był przed 1795 rokiem właścicielem całej wsi, lub też pełnił jakikolwiek znaczący urząd, bądź też posiadał order. Dla zdecydowanej większości drobnej szlachty, dziedziczącej na cząstkach wsi, były to warunki nie do spełnienia, dlatego też imano się wszelkich możliwych sposobów, aby tylko przedstawić wymagane dokumenty. Szlachcie stosunkowo najprościej było udowodnić, że stający do wywodu lub przodek w linii prostej posiadali przed 1795 rokiem przynajmniej jedną całą wieś z „zupełnym prawem własności". Dowodem mógł być wyjęty z ksiąg grodzkich i ziemskich lub metryki koronnej akt wskazujący na kupno wsi bądź jej sprzedaży, cesji, darowizny itp. Dowody te, w celu spełnienia wymagań ustawy były w znacznym stopniu fałszowane przez wynajętych i wyspecjalizowanych w tym działaniu prawników. Aby uzyskać Patent należało ponieść pewne koszty związane z : wykonaniem kwerendy archiwalnej i wynagrodzenie dla kancelarii prawnej prowadzącej daną sprawę, obrotem dokumentacji w samej Heroldii (podanie do Heroldii 45 kop., rozpatrzenie każdego dostarczonego dokumentu po 7 1/2 kop., inwentarz nadesłanych dokumentów w 2 ezg. każdy po 7 1/2 kop.), wypisaniem Patentu (7 rubli 50 kop. czyli 50 złp i teczki na dyplom - 30 kop.)
Cena wywoławcza 6000
Estymacja 8000 - 9000
Aukcja 206, 9.10.2021
